Jaki projekt domu wybrać?

Nie wiesz na jaki projekt domu się zdecydować? Dostępne są różne rozwiązania. Możesz wybrać projekt typowy lub zlecić architektowi wykonanie projektu indywidualnego. Od Ciebie zależy, czy postanowisz wybudować dom piętrowy czy parterowy. Potrzebujesz projektu domu na wąską działkę? Zastanawiasz się jak zaprojektować tani dom? Podpowiem Ci, na co zwrócić szczególną uwagę, by dopasować budynek do własnych potrzeb.

Projekt typowy

Na rynku są dostępne różne projekty katalogowe domów jednorodzinnych (inaczej nazywane gotowymi, typowymi lub powtarzalnymi). Są tanie w porównaniu do projektu indywidualnego, bo kosztują około 2-3 tysięcy złotych. Niestety, aby otrzymać pozwolenie na budowę wymarzonego domu, nie wystarczy kupić tzw. gotowca. Projekt typowy musi być poddany adaptacji przez uprawnionego architekta. Adaptacja polega na stworzeniu projektu zagospodarowania terenu (narysowaniu budynku i planowanych instalacji doziemnych na mapie do celów projektowych) oraz ewentualnej zmianie pewnych elementów gotowego projektu budowlanego, tak by spełniał wymogi miejscowego prawa (np. głębokości posadowienia fundamentów, w zależności od tego w którym miejscu w Polsce ma powstać  budynek) i potrzeby inwestorów (np. usunięcie okna). Po podpisaniu projektu przez uprawnionego architekta, to on, jako adaptujący przejmuje całą odpowiedzialność za projekt, którego tak na prawdę nie stworzył, a jedynie dostosował do konkretnej działki inwestora. 

Cena adaptacji to około 1,5-3 tysięcy złotych (jeśli nie zakłada ona poważnych zmian w projekcie). Do tego należy doliczyć koszty poniesione na mapę od geodety (ok. 600 zł), opinię geotechniczną gruntu (ok. 800 zł) i dodatkowe uzgodnienia np. z wodami polskimi, ale również projekt przyłącza wody (ok. 800zł) lub zjazdu (ok. 500zł), które są często opracowywane oddzielnie od projektu budowlanego. Łącznie, projekt typowy z adaptacją i wymaganymi dokumentami kosztuje ok. 5-10 tysięcy złotych. Podane ceny są przykładowe i mogą różnić się w poszczególnych regionach kraju.

Zanim kupisz gotowca w internecie, skonsultuj się z lokalnym architektem, któremu masz zamiar zlecić wykonanie adaptacji. Być może, uzyskasz specjalny rabat na projekt, który wybrałeś. Architekt sprawdzi, czy planowany budynek w ogóle będzie mógł powstać na Twojej działce. Czy warto zdecydować się na zakup projektu gotowego? Tak, ale pod warunkiem, że wszystko lub prawie wszystko, co ten projekt zawiera, odpowiada inwestorowi i nie wymaga on istotnych zmian w celu dostosowania go do lokalizacji, w której ma powstać budynek.

Projekt indywidualny

Projekt indywidualny domu jest jak garnitur szyty na miarę. Spełnia on wszystkie oczekiwania klienta. Jest przemyślany tak, by zoptymalizować koszty przyszłej budowy oraz idealnie dopasować  budynek do działki. Daje też możliwość stworzenia prawdziwego dzieła sztuki, czyli budynku o ponadprzeciętnych walorach estetycznych. Projekt indywidualny jest droższy od projektu typowego. Ceny za sam projekt zagospodarowania terenu oraz projekt budowlany (bez uwzględnienia cen map, wymaganych uzgodnień itp.) zaczynają się od 5 tysięcy złotych. Najczęściej jednak trzeba się liczyć z ceną wynoszącą ok. 10-15 tysięcy złotych za projekt domu. Koszty projektu zależą od metrażu budynku, poziomu skomplikowania zastosowanych rozwiązań oraz doświadczenia projektanta i renomy biura architektonicznego. Nie warto jednak decydować się na projekty indywidualne domów, które kosztują poniżej 9 tysięcy złotych. Niska cena świadczy prawdopodobnie o tym, że projekt jest tworzony szybko i w związku z tym zawiera błędy. Często też zdarza się, że projekt jest rysowany przez początkującego asystenta i nierzetelnie sprawdzony przez doświadczonego architekta z uprawnieniami. W wyborze odpowiedniej pracowni mogą pomóc opinie jej poprzednich klientów. Przy decyzji tak ważnej jak zlecenie wykonania projektu domu, którego budowa będzie kosztowała setki tysięcy złotych, nie warto kierować się wyłącznie ceną usług architektonicznych. Złudna oszczędność kilku tysięcy złotych w fazie projektowania, może rodzić zbędne koszty i rozczarowanie na etapie wykonawstwa.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze projektu?

Otoczenie i wielkość działki.

Budynki projektuje się, dopasowując ich formę, funkcję i konstrukcję do konkretnej lokalizacji, nigdy odwrotnie. Nie można najpierw wymyślić sobie domu, a później szukać dla niego odpowiedniej działki. W Polsce nie buduje się iglo, tak samo jak w Warszawie nie powinno się stawiać budynków z bali. Dlaczego? Bo to obcy twór w niewłaściwym miejscu, wprowadzający chaos przestrzenny i wykonany w technologii budowy, która jest nieadekwatna do zastanych warunków. Architektura powinna wpisywać się w kontekst otoczenia lub jeśli to otoczenie jest nieatrakcyjne - przynajmniej upiększać je, podnosić jego walory. Kształt i wielkość działki, ukształtowanie terenu, widok, położenie względem stron świata oraz warunki atmosferyczne, gruntowe, kultura i historia danego miejsca powinny w pierwszej kolejności warunkować wybór odpowiedniej formy architektonicznej. Ponadto, pewne ograniczenia w kształtowaniu architektury (jak np. wysokość i szerokość elewacji, odległość budynku od drogi czy rodzaj i kąt nachylenia dachu) mogą wynikać z obowiązujących przepisów, Decyzji o Warunkach Zabudowy lub Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. 

Usytuowanie budynku na działce.

W którym miejscu na działce usytuować wymarzony dom? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, ponieważ każda parcela jest inna. Poszczególni inwestorzy mają swoje indywidualne potrzeby, ale są pewne zasady, dotyczące lokalizacji budynku na działce, którymi należy się kierować w większości przypadków:

- odległość ściany budynku od granicy działki: min. 4 m, gdy w ścianie są otwory lub min. 3 m, gdy ściana jest bez otworów (Uwaga! W większości interpretacji prawnych, dotyczy to również okien dachowych);

- odległość budynku od drogi: różna w zależności od klasy drogi, najlepiej min. 6 m, ponieważ samo miejsce postojowe na podjeździe dla auta powinno mieć długość 5 m, a warto zachować pewien zapas na grubość ogrodzenia i przestrzeń do wygodnego obejścia samochodu. Jeśli usytuujesz dom w głębi działki, zyskasz prywatność, ale zapłacisz więcej za utwardzenie dojścia i doprowadzenie mediów;

- strefa dzienna od południa, sypialnie od wschodu, kuchnia z widokiem z okna na strefę wejściową, pomieszczenia pomocnicze i garaż od północy (to typowy układ funkcjonalny pomieszczeń, gwarantujący optymalny bilans zysków i strat ciepła budynku zlokalizowanego w naszym klimacie oraz zgodny z naturalnym cyklem dobowym większości ludzi).

Metraż i ilość pomieszczeń.

Wielkość idealnego domu zależy od indywidualnych potrzeb danej rodziny. Warto się zastanowić czy oprócz niezbędnych pomieszczeń, potrzebujesz również dodatkowej przestrzeni np. gabinetu lub spiżarni. Niestety każdy kolejny metr kwadratowy powoduje zwiększenie kosztów budowy. Decydując się na zbyt mały metraż, będziesz rozczarowany/a tym, że dom nie spełnia Twoich oczekiwań. Jeśli natomiast zaplanujesz zbyt wiele pokojów, obciążysz się niepotrzebnie ich utrzymaniem. Przykładowy, często wybierany przez czteroosobowe rodziny, program użytkowy domu, przedstawia się następująco:

1. Przedsionek 5m2

2. Korytarz 7m2

3. Salon z aneksem kuchennym 35m2

4. WC 3m2

5. Pokój 12m2

6. Pokój 12m2

7. Sypialnia 14m2

8. Garderoba 6m2

9. Łazienka 8m2

10. Kotłownia 8m2

+ Garaż dwustanowy 35m2

Łącznie: 125 m2

Finanse.

Przed zakupem projektu willi, która olśniewa idyllicznymi wizualizacjami, należy się zastanowić, ile będzie kosztowała budowa i utrzymanie takiego budynku. Elementy architektury, które podwyższają koszty inwestycji to:

- nieregularny kształt budynku (np. łuki);

- rozbudowana bryła;

- balkony, wykusze, lukarny;

- dach wielospadowy, kryty dachówką karpiówką;

- nowoczesne materiały elewacyjne jak spieki kwarcowe, panele włóknocementowe, dobrej jakości drewno wraz z impregnacją;

- duża ilość kominów;

- piwnica;

- garaż;

- dom parterowy powyżej 120 m2 (duża powierzchnia dachu i fundamentów);

- dom piętrowy (koszt stropu, schodów, często - wynajęcia dźwigu i kilkukrotnego przyjazdu betoniarki na budowę);

- duże powierzchnie szklenia (szczególnie okien otwieranych typu HST);

- okno narożne;

- żaluzje zewnętrzne zamiast rolet;

- konieczność zastosowania skomplikowanych rozwiązań konstrukcyjnych np. palowania w przypadku występowania słabego gruntu lub nadwieszeń bez wykorzystania podpór;

- systemy zdalnego i elektronicznego zarządzania wyposażeniem;

- duży metraż;

- wysokie ściany fundamentowe;

- okna dachowe.

Styl.

Jaki styl architektoniczny lubisz najbardziej? Podoba Ci się nowoczesny budynek z płaskim dachem, współczesna stodoła, elegancki dworek, miejska willa czy mały, wiejski domek? Najważniejsze, by budynek pasował do otoczenia i sprawiał, że będziesz się w nim dobrze czuć. Warto być konsekwentnym i urządzić w wybranym stylu również wnętrza oraz ogród.

Specjalne wymagania.

Idealny dom, powinien odpowiadać wymaganiom mieszkańców. Jeśli masz wyjątkowo wąską działkę lub jesteś osobą starszą, niepełnosprawną - potrzebujesz specjalnych rozwiązań architektonicznych. W takim wypadku, lepiej zdecydować się na projekt indywidualny niż zakup gotowego projektu z katalogu.

Dostępne media.

Jeśli przy Twojej działce nie ma sieci gazowej, będziesz zmuszony do wyboru alternatywnego sposobu ogrzewania budynku. Pamiętaj, że kotłownia, w której planujesz zainstalować kocioł na paliwa stałe, musi mieć min. 8m3 kubatury. Takie pomieszczenie powinno posiadać bezpośrednie wejście z zewnątrz, wentylację i przestrzeń do magazynowania opału. Zwróć na to uwagę, przy wyborze projektu domu. Jeśli zdecydujesz się na pompę ciepła oraz rekuperator, również należy przewidzieć na nie odpowiednią przestrzeń. Najlepiej przedyskutować możliwe rozwiązania z architektem, zanim zdecydujesz się na konkretny projekt domu.